Middeleeuwse bewoning Wieringermeer
'Wijken voor water' is de titel van het 41ste jaarboek van de Vrienden van de Hondsbossche. De 76 bladzijden tellende uitgave werd op vrijdag 13 december gepresenteerd te Middenmeer in de Wieringermeer. Niet voor niets, omdat in 'Wijken voor water' de middeleeuwse geschiedenis van de nederzettingen en dijken in deze polder wordt beschreven. Zij werden na het midden van de 12de eeuw allen door de zee verzwolgen.
Rond 1150 was het hele gebied tussen Medemblik en Wieringen nog land. Men vond hier de nodige dorpjes, soms met kerk. Maar de Zuiderzee won snel terrein. Tijdens rampzalige stormvloeden in 1170, 1287, 1288, 1318, 1328 en 1334 ging veel land verloren. Tegen 1350 was de Wieringermeer bijna helemaal zee geworden. Dat bleef zo tot de inpoldering in het kader van de Zuiderzeewerken. Op 21 augustus 1930 viel de nieuwe Wieringermeerpolder droog en was de zee weer land geworden.
De Leidse archeoloog Wouter Cornelis Braat kreeg toen de unieke kans om de oude zeebodem te verkennen. Hij ontdekte zeven middeleeuwse vindplaatsen met resten van dorpen en dijken, inclusief de fundering van een kerkje. Braats vondstmateriaal bestaande uit potscherven en natuurstenen sarcofagen is gelukkig bewaard gebleven en werd recent door Jasper Leek, medewerker van Archeologie West-Friesland, tegen het licht van onze hedendaagse kennis gehouden. Zijn collega Lenna Bartens deed aan de hand van rapporten en brieven van Braat onderzoek naar de manier waarop hij in de uitgestrekte natte moddervlakte van de pas drooggevallen nieuwe polder te werk was gegaan.
Dit hernieuwde onderzoek leverde een boeiend en indrukwekkend beeld op van het dagelijks leven in de middeleeuwse dorpjes en de strijd tegen het oprukkende water. De ondergang van het gebied wordt in een serie speciaal vervaardigde reconstructiekaarten helder in beeld gebracht. Bovendien maakte landschapsfotograaf Chris Schaatsbergen een serie prachtige foto's van de plekken in de polder waar bijna 1.000 jaar geleden al gewoond, geboerd en gewerkt werd.
Leden van de Vrienden van de Hondsbossche, kring voor Noord-Hollandse waterstaatsgeschiedenis, krijgen 'Wijken voor water; de middeleeuwse bewoning van de Wieringermeer' vanzelf in de bus. Losse exemplaren zijn verkrijgbaar bij de Stichting Uitgeverij Noord-Holland, www.uitgeverij-noord-holland.nl, of in de boekhandel. ISBN 978-94-92335-57-9. Prijs €19,95.
